امی بودن پیامبر(ص) و تضاد با حدیث قرطاس

یكی از شبهاتی كه اخیراً وهابی‌ها آنرا مطرح کرده و به آن آب و تاب داده اند تا بدین وسیله اهانت خلیفه دوم به پیامبر(ص) (که گفت این مرد هذیان می گوید) را بپوشانند، این است که پیامبری که خواندن و نوشتن نمی‌دانستند ؛ چطور شد كه در آخرین لحظات عمر شریفش دستور دادند كه قلم و دوات بیاورند تا چیزی را بنویسد كه مسلمانان هرگز گمراه نشوند ؟
در پاسخ به این شبهه باید گفت:
اولا پیامبر اکرم بعد از بعثت هم خواندن می دانست و هم نوشتن(رک: بحارالانوار، ج 16، ص 135) از آیات و روایات بسیاری نیز بر تایید این نظر وجود دارد چراکه چگونه ممکن است گیرنده وحی - که همه چیز را می آموخته است - خواندن و نوشتن را نیاموخته باشد؟!( مرتضی مطهری، همان، ص 212)
ثانیا پیامبر اکرم (ص)در طول عمر شریف‌شان بارها اتفاق افتاده است كه ایشان هم خوانده‌اند و هم نوشته‌اند . این مطلب هم از كتاب‌های شیعه و هم از كتاب‌های اهل سنت قابل اثبات است .
مرحوم شیخ صدوق رضوان الله تعالی علیه در معانی الأخبار می‌نویسد : از امام جواد علیه السلام سؤال كردند :
ای فرزند رسول خدا ! چرا به پیامبر اسلام « امی » می‌گفتند ؟ حضرت سؤال كرد : " مردم [مخالفین شیعه ] چه می‌گویند ؟ گفتند : مردم فكر می‌كنند كه آن حضرت به این خاطر امی نامیده شده بود ؛ چون نمی‌توانست بنویسد . امام جواد در جواب فرمود :
دروغ می‌گویند ! لعن بر آن‌ها باد . چطور نمی‌توانستند بنویسند ؛ در حالی كه خداوند در آیات محكم قرآنش می‌فرماید :
او خدای است كه رسولش را در میان بی سوادان برانگیخت تا برای آن‌ها آیات خداوند را تلاوت و آن‌ها را پاكیزه سازد و كتاب و حكمت به آن‌ها بیاموزد .
چطور كسی كه نمی‌تواند بنوسید ، می‌تواند كتاب را به دیگران بیاموزد ؟ به خدا قسم رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به هفتاد و دو یا هفتاد و سه زبان می‌خواندند و می‌نوشتند . به این دلیل به آن حضرت «امی » می‌گفتند ؛ چون او از اهل مكه بود و مكه در آن زمان « ام القری » محسوب می‌شده است ؛ چنانچه خداوند در قرآّنش می‌فرماید :
ما تو را فرستادیم تا اهل «ام القری » [مكه ] را و كسانی كه در اطراف آن زندگی می‌كنند ، انذار كنی.( معانی الأخبار ،شیخ الصدوق ، ص 53 – 54؛ بحار الأنوار علامة مجلسی ، ج 16 ، ص 132 – 133 ).
باز نظیر این روایت را عبد الرحمن بن الحجاج از امام صادق علیه السلام نقل می‌كند :
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم هم می‌خواندند و هم می‌نوشتند و حتی چیزهایی را كه هنوز نوشته نشده بود ، می‌خواندند . ( بصائر الدرجات - محمد بن الحسن الصفار - ص 247 . )
عامر شعبی از علمای اهل سنت كه در نزد اهل سنت جایگاه ویژه‌ای دارد در این باره می‌نویسد: پیامبر اكرم نامة شخصی به نام عیینه را شخصاً مطالعه كرد و از آن‌چه در آّن نوشته شده بود ، خبر داد . ( المحرر الوجیز فی تفسیر الكتاب العزیز ،ابن عطیة أندلسی ، ج 4 - ص 322 ؛تفسیر القرطبی ، ج 13 ، ص 352 )
جالب اینجاست که آلوسی که از متعصب ترین علمای اهل سنت است به نقل از بخاری که مهمترین و بالاترین کتاب را در میان کتب اهل سنت به نام صحیح بخاری دارد اذعان می کند که در صلح حدیبه، پیامبر شخصا صلح نامه را خوانده و نوشته اند:
آلوسی از علمای بزرگ اهل سنت در تفسیرش : ج 21 - ص 5 می‌ نویسد : قدرت بر خواندن ، فرع بر كتاب است ... روایاتی در صحیح بخاری و ... نیز تأیید می‌كند كه رسول خدا می‌توانستند بنویسند . چنانچه در قضیۀ صلح حدیبیه خود رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم شخصاً عقد نامه را گرفت و نوشت .(اذعان بخاری را می توانید در این آدرس بیابید: صحیح البخاری ، ج 3 ، ص168 . )
سیوطی نیز می نویسد: پیامبر اسلام از دنیا نرفت ؛ مگر این كه می‌نوشت و می‌خواند . (الدر المنثور - جلال الدین السیوطی - ج 3 - ص 131 .)
با این توضیحات ثابت می‌شود كه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هم قدرت بر خواندن داشتند و هم در موارد متعددی نوشته‌اند .
حتی اگر فرض كنیم كه نعوذ بالله پیامبر اسلام نوشتن نمی‌دانست ، باز هم اهل سنت نمی‌توانند اهانت عمر بن الخطاب به پیامبر(ص) در آخرین لحظات عمر شریفش را توجیه كنند ؛ چرا كه در طول تاریخ رسم نبوده است كه خود حاكم ، پادشاه و یا امیر یك مملكت خودش قلم بردارد و شروع كند به نوشتن نامه و ... ؛ بلكه هر حاكمی نفراتی داشته است كه آن‌ها نامه را می‌نوشتند و در آخر خود حاكم آن را امضاء می‌كرده است . و اگر از مردم بپرسند كه این نامه را كی نوشته ، می‌گویند فلان حاكم نه كاتب او ؛ یعنی این نامه به نام همان حاكم ثبت می‌شود ؛ با اینكه خود او نامه را ننوشته ؛ بلكه كاتب او نوشته و او در آخر امضاء كرده است.
این مطلب در مورد پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نیز صادق است . همان‌طور كه در طول حكومت ده‌ سالۀ پیامبر در مدینه ، ده‌ها نامه ،‌ به پادشاهان و امراء كشورهای دیگر نوشته بود، این نامه را می‌نوشت . اگر آن‌ها را خودش نوشته باشد ، این نامۀ آخری را هم می‌توانست بنویسد . اگر آن‌ها را صحابه به دستور رسول خدا نوشته باشد ، این نامه را نیز همان‌طور می‌نوشتند و رسول خدا(ص) در آخر آن را مهر می‌كرد .

---

منبع : پرسمان